Wie is eigenlijk Egon Schiele?

  Egon Schiele werd geboren op 12 juni 1890 in Tulln, Oostenrijk. Hij behoort tot één van de belangrijkste expressionistische schilders.  

Egon Schiele - Hands on chest, self portrait   Het tekenen van Schiele heeft er altijd al ingezeten. Hij groeide op met zijn ouders in het dorp Tulln waar zijn vader de stationchef aan het spoor is. Mede door het werk van zijn vader, is Schiele op jonge leeftijd geïnspireerd om treinen in uiterste precisie na te tekenen. De fascinatie voor de treinen en de spoor komt vanwege zijn verlangen naar verre landen en de reislust. Het is dan ook niet zo heel gek dat hij tot zijn 23e bleef spelen met speelgoedtreinen.   Een belangrijke gebeurtenis in Schiele zijn leven is het toelatingsexamen in 1906 voor de kunstacademie van Wenen. Na het overlijden van zijn vader, wordt zijn oom Leopold Czihaczek zijn voogd. Leopold keurde de keuze van Schiele niet goed en kon geen empathie opbrengen voor het kunstenaarsleven dat Egon leidde. Zijn moeder en Leopold vonden het een betere keuze dat hij zou gaan werken voor de spoorwegdienst. Gelukkig ziet de kunstacademie zijn talent en wordt hij direct aangenomen. Het gaat snel met de kunstenaar, zo heeft hij al in 1907 zijn eigen atelier en komt hij in aanmerking met het werk van Gustav Klimt. Klimt is van zijn kant onder de indruk van het werk van Schiele en figureert vooral als mentor voor hem. Samen delen ze de voorkeur voor seksueel, erotische schilderijen. De manier hoe hij zijn modellen kleedde en hoe hij ze liet poseren duidt aan dat Schiele niet bang was om zijn voorkeur te tonen.  

Egon Schiele - Seated female nude   Na twee jaar heeft Schiele het gezien bij de kunstacademie en gaat hij verder als autonome kunstenaar. In 1909 richt hij samen met vrienden de kunstenaarsgroep ‘Neukunstgruppe’ op, die zich vooral richt op de Jugendstil. Ze hebben één keer succes met de tentoonstelling ‘Gruppe’, maar door financiële tekortkomingen werd de groep gedwongen uit elkaar te gaan en individueel verder te gaan. Dit blijkt een slimme zet te zijn geweest, want in 1910 verlaat Schiele de Jugendstil en gaat hij verder met het werk waar hij vandaag de dag bekend om is: een expressionistische stijl met hoekige, harde contouren en expressieve vormen.   Eén van Schiele’s bekendste modellen is het minderjarige meisje Wally. Ook zij werd op een seksuele manier afgebeeld en het is dan ook geen verrassing dat Schiele een relatie had met Wally. Samen woonden ze in Krumau, maar helaas voor het stel, werd de relatie tussen een volwassene en een minderjarig meisje niet getolereerd door de inwoners en moesten ze verhuizen naar Neulengebach.   Schiele kwam vooral in opspraak, omdat hij naast Wally ook veel meer andere minderjarige meisjes naakt voor zich liet poseren. Toen hij masturberende meisjes ging tekenen, werd hij veroordeeld tot een gevangenisstraf. Het was wellicht een straf voor Schiele, maar dit resulteerde in een tal van tekeningen waarbij hij het leven in de gevangenis schetst.  

Egon Schiele - Portrait of Wally   Misschien kwam het doordat Schiele tot inkeer was gekomen, maar de relatie met Wally houdt geen stand en in 1915 trouwt hij met Edith Harms. Kort daarna wordt hij opgeroepen voor militaire dienst. Schiele heeft geluk en hij wordt niet uitgezonden. Hij krijgt een baan op kantoor, waardoor hij zijn contact met Edith goed kan onderhouden. Edith heeft veel invloed gehad op het werk van Schiele. De vormen werden zachter, minder hoekig en minder erotisch. Dit komt mede omdat hij met Edith een vrij burgerlijk en meer gestructureerd leven leidde.  

Egon Schiele - Edith Schiele   Echter is er één keerpunt in het leven van Schiele. In 1918 overlijdt zijn goede vriend Klimt. Dit zorgt voor veel verdriet, maar opent ook deuren. Eén maand na zijn overlijden breekt hij internationaal door op de 49e tentoonstelling van de Weense Secession. Vanaf dan wilt iedereen zich ineens laten portretteren door de kunstenaar. Op zijn 28e beleeft hij dan alsnog het succes waar hij al die jaren hard voor gewerkt heeft.   Rondt de herfst in 1918 wordt Edith getroffen door de Spaanse griep. Tot groot verdriet overlijdt ze kort daarna, terwijl ze zes maanden zwanger is van hun éérste kind. Het geluk en succes dat Schiele eerst ondervindt, keert zich nu tegen hem. Tijd om zijn verdriet over de dood van Edith te verwerken krijgt hij niet, want ook Schiele is getroffen door de Spaanse griep. Hij overlijdt in Wenen op 31 oktober 1918 op 28 jarige leeftijd.  

Egon Schiele. Foto: Leopold Museum   Schiele heeft een opmerkelijk leven dat wordt gekenmerkt met positieve en negatieve dingen. Hij maakte wellicht verkeerde keuzes, maar dit heeft wel tot gedenkwaardig werk geleid. Dus wie is Egon Schiele eigenlijk? Zijn expressionistische kunst wordt tot de dag van vandaag sterk gewaardeerd en zijn werk heeft vele musea gehangen. Voor vele kunstenaars is en was hij een inspiratiebron. Al met al kan er worden gezegd dat Egon Schiele een verfijnd kunstenaar is met een leven vol tegenslagen en confronterende beslissingen, maar toch veel doorzettingsvermogen die tot werken hebben geleid die we vandaag de dag nog steeds met verwondering aanschouwen