Julie de Graag, een getalenteerde tijdgenoot van M.C. Escher, wordt dit jaar herdacht met een speciale tentoonstelling bij Escher in Het Paleis, precies 100 jaar na haar overlijden. Hoewel beide kunstenaars een diepe liefde voor de natuur delen en deze op eigen wijze vastleggen in grafiek, verschilt hun bekendheid sterk. De tentoonstelling brengt het rijke oeuvre van Julie de Graag samen met dat van Escher, en biedt bezoekers een unieke kans om haar werk te (her)ontdekken.

Essentie vangen in eenvoud

Julie de Graag (1877-1924) staat bekend om haar gestileerde houtsneden, waarin ze met minimale details de essentie van planten, dieren en mensen weet vast te leggen. Waar Escher in deze periode nog aan het begin van zijn carrière staat, heeft De Graag dan al een geheel eigen stijl ontwikkeld. Haar werk, afkomstig uit de collectie van het Kunstmuseum Den Haag, wordt in deze tentoonstelling zij aan zij getoond met prenten en tekeningen van Escher. Voor velen zal deze tentoonstelling een eerste kennismaking zijn met haar indrukwekkende oeuvre.

Bekend bij kenners, ontdekt door het publiek

In tegenstelling tot Escher, die wereldwijde roem vergaarde, is Julie de Graag vooral een bekende naam onder kunstkenners. Ondanks de diepgang en schoonheid van haar werk en de aanwezigheid ervan in toonaangevende Nederlandse collecties, kreeg De Graag tot nu toe weinig aandacht. Escher in Het Paleis wil hier verandering in brengen door haar levensverhaal en artistieke bijdrage in de schijnwerpers te zetten. Dit onderzoek werpt een nieuw licht op zowel haar werk als dat van Escher en laat zien hoe beiden de natuur en het leven zelf verbeelden.

Kwetsbaarheid en doorzettingsvermogen

Zowel De Graag als Escher kenden een moeilijke jeugd vol gezondheidsproblemen, die hen vaak in isolement bracht. Desondanks vonden beiden hun weg in de kunst. De Graag groeide op in Gorinchem en verhuisde later met haar ouders naar Den Haag, waar ze studeerde aan de Academie voor Beeldende Kunsten. Na een verwoestende brand in 1908 die haar atelier en vroeg werk in de as legde, richtte zij zich tijdelijk op schilderen, maar uiteindelijk bleef haar passie voor grafiek haar grootste drijfveer.

Verbonden door grafiek en netwerken

Hoewel het onduidelijk is of De Graag en Escher elkaar persoonlijk kenden, bewogen zij zich in dezelfde kunstenaarskringen. Escher kreeg tijdens zijn opleiding in Haarlem les van Samuel Jessurun de Mesquita, wiens familie bevriend was met Julie de Graag. Hun gedeelde fascinatie voor grafiek verbindt hen, zelfs zonder direct contact. De Graag verbeeldde, net als Escher, vaak mensen uit haar omgeving, waaronder kunstadviseur Henk Bremmer, die een belangrijke rol speelde in de promotie van haar werk bij verzamelaars.

Natuur als muze

De tentoonstelling biedt een uitgebreid overzicht van De Graags nauwgezette observaties van de natuur. Haar kennis van planten en dieren komt tot leven in gedetailleerde prenten, zoals het werk Twee uilen (1921), waarin de voorste vogel waakzaam zijn metgezel beschermt. De Graag experimenteerde met zwart-wit en kleur, en werkte vaak op klein formaat. Ook Escher vond inspiratie in de natuur, waarbij hij vogels, reptielen en vissen met oog voor detail vastlegde.

Naast de natuur legde De Graag ook meer filosofische thema’s vast in haar werk, zoals in haar prent Memento Mori uit 1916. Het thema 'gedenk te sterven' weerspiegelt haar eigen mentale worstelingen, die versterkt werden door de trauma’s van de Eerste Wereldoorlog. Uiteindelijk werd deze last haar te zwaar, wat leidde tot haar tragische overlijden op 2 februari 1924.

Herwaardering van een vergeten kunstenaar

Met deze tentoonstelling wil Escher in Het Paleis een eerbetoon brengen aan Julie de Graag en haar betekenisvolle bijdrage aan de kunstwereld. Door haar werk zij aan zij te tonen met dat van Escher, krijgt ze eindelijk de erkenning die ze verdient. Bezoekers worden uitgenodigd om haar werk te bewonderen en haar unieke visie op de natuur en het leven te ontdekken, in de context van de prenten van haar beroemde tijdgenoot.

Julie de Graag

8 november 2024 t/m 16 februari 2025

Header image: Julie de Graag, Hondenkop, houtsnede, 1920. Collectie Kunstmuseum Den Haag