Retrospective Stephen Shore bij Huis Marseille

Building of the American National Bank, 1971. From the series Greetings from Amarillo-Tall in Texas.

0. Een pionier van de kleurenfotografieBegin jaren zeventig doorkruiste Stephen Shore zijn thuisland Amerika en fotografeerde zoals hij keek: feitelijk en gespeend van artistieke pretentie. Hij koos onspectaculaire onderwerpen zoals motelinterieurs, een pannenkoekenontbijt, parkeerplaatsen en doodse kruispunten. Hij schuwde het gebruik van onflatteus flitslicht niet, en fotografeerde in kleur, iets wat door grootheden als Walker Evans (Shores grote voorbeeld) als vulgair werd bestempeld en tot dan toe voornamelijk in de reclamefotografie werd gedaan.

Van MoMA tot Andy Warhol In dit retrospectief komt ook zijn vroege werk in zwart-wit aan bod. Shore begon op zesjarige leeftijd met het ontwikkelen van de familiekiekjes in de donkere kamer, en kreeg als achtjarige zijn eerste camera. Voor zijn tiende verjaardag kreeg hij van zijn New Yorkse bovenbuurman het boek American Photographs (1938) van de grote Amerikaanse fotograaf Walker Evans. Het boek maakte een onuitwisbare indruk en zou zijn werk sterk gaan beïnvloeden. Op zijn veertiende verkocht hij zijn eerste foto’s aan het MoMA en op zijn drieëntwintigste exposeerde hij (als tweede levende kunstenaar ooit) in het Metropolitan Museum of Art. Tussen 1965 en 1967 was hij kind aan huis bij Andy Warhols Factory en documenteerde de kunstenaar en zijn entourage tijdens hun dagelijkse bezigheden. Deze foto’s werden gepubliceerd in het boek The Velvet Years: Warhol’s Factory 1965-1967 (1995). Beïnvloed door Warhol en Ed Ruscha, wiens werk Twentysix Gasoline Stations (1963) hij in 1968 leerde kennen, begon hij te experimenteren met conceptuele fotografie. Zo fotografeerde hij voor July 22nd, 1969 (1969) zijn vriend Michael Marsh gedurende 24 uur elk halfuur, en wandelde voor Avenue of the Americas (1970) Sixth Avenue af en maakte op elke straathoek tussen 42nd Street en 59th Street een foto naar het noorden. In een tijd waarin de artistieke blik van de fotograaf allesbepalend was en ‘het beslissende moment’ hoogtij vierde, zocht Shore naar een manier om de hand van de fotograaf juist zoveel mogelijk te beperken.

West Ninth Avenue, Amarillo, Texas, 2 October 1974. From the Uncommon Places series. Een fotografische road-trip door small-town Amerika Zijn conceptuele experimenten waren van korte duur, maar het werken in series zou zijn hele verdere oeuvre kenmerken. Shore realiseerde zich algauw dat hij de subjectiviteitsvraag van de fotografie omzeilde in plaats van het hoofd bood. Hij begon artistieke conventies actief op te zoeken en te weerleggen. Om te beginnen maakte hij zich los van de toen normatieve zwart-witfotografie; gedurende de jaren zeventig en tachtig legde Shore zich exclusief toe op de kleurenfotografie. Het vroegste kleurenwerk in de tentoonstelling is Greetings from Amarillo. Tall in Texas (1971), een serie ansichtkaarten die hij vervaardigde in Amarillo, Texas, geboorteplaats van zijn vriend Michael Marsh. Shore fotografeerde generieke Amerikaanse gebouwen en distribueerde deze op glossy ansichtkaarten bij kiosken en souvenirwinkels op zijn daaropvolgende bestemmingen. Zonder plaatsvermelding verworden de gebouwen tot monumenten van een anonieme stad, symbool voor de uniformiteit van small- town Amerika. Zijn bezoek aan Amarillo was Shores eerste kennismaking met het Amerika buiten zijn geboortestad New York. Er zouden vele road-trips volgen. Met een beurs van het National Endowment for the Arts en de Solomon R. Guggenheim Foundation reisde hij door heel Amerika. Zijn kruistocht in kleur resulteerde in een aantal omvangrijke series. American Surfaces (1972-1973) bestaat uit honderden snapshots die samen een visueel dagboek van zijn omzwervingen vormen. Shore fotografeerde wat hij at, waar hij sliep en wat hij zag. De serie werd voor het

eerst geëxposeerd in de LIGHT Gallery in 1972. De hard uitgelichte snapshots deden bewust amateuristisch aan en vielen uit de toon tussen het werk van erkende fotografen als André Kertész en Paul Strand, beiden meester van de zwart-witcompositie.

Beverly Boulevard at La Brea Avenue, Los Angeles, California, 21 June 1975. From the Uncommon Places series. Snapshots, weidse landschappen en straatfotografie Shore was voortdurend op zoek naar de grenzen van het medium, en naar die van zijn eigen technische kunnen. Hij begon met een 35mm Rollei, die hij afwisselde met de Mick-o-Matic, een camera in de vorm van Mickey Mouse. Voor de series Uncommon Places (1973-1981) en Landscapes (1984-1988) stapte hij over op 4x5- en 8x10-film. De logheid van de technische camera op statief die daaraan te pas kwam, bemoeilijkte het maken van snapshots, maar bleek geknipt voor gedetailleerde opnamen op grootformaat. Dit resulteerde in verstilde composities van het (stedelijke) landschap. Een selectie van twintig afbeeldingen uit Uncommon Places werd in 1975 getoond in de inmiddels iconische tentoonstelling New Topographics: Photographs of a Man-altered Landscape in het George Eastman House in Rochester, New York. De tentoonstelling bevatte werk van onder anderen Robert Adams, Lewis Baltz en Bernd en Hilla Becher en markeerde een breuk met de traditionele landschapsfotografie. In de jaren zeventig gold Shore samen met William Eggleston en Joel Meyerowitz als een van de weinige kleurenfotografen. Twintig jaar later werkte niemand meer in zwart-wit. Shore keerde de conventie opnieuw de rug toe met zijn series Essex County (1992-1995) en Archaeology (1994): detailopnamen van boomschors, stenen en archeologische opgravingen in grijstinten. Shores vernieuwingsdrang en technisch vernuft uitten zich eveneens in New York City (2000-2002), een serie gigantische straatfoto’s in de traditie van Garry Winogrand, maar dan gemaakt met dezelfde logge technische 8x10-camera die hij gebruikte voor zijn landschappen.

New York, NY, 2000-2002 Voor zijn recente kleurenwerk reisde Shore naar Oekraïne om het bestaan van overlevenden van de Holocaust te documenteren. Ukraine (2012-2013) verkent een voor Shore ongewoon beladen onderwerp. Het meest recente werk in de tentoonstelling is Winslow Arizona (2013), gemaakt op uitnodiging van kunstenaar Doug Aitken. Voor diens ‘nomadische happening’ Station to Station reed een trein in drie weken van New York naar San Francisco, waarbij kunstenaars en performers bij elke stop een evenement organiseerden. Gedurende een enkele dag fotografeerde Shore Winslow, de plek die sinds de jaren zeventig regelmatig in zijn werk terugkeert. De opnamen werden gescreend in een drive-in, ongeredigeerd en in de volgorde waarin hij afdrukte. Dit werk is nu voor het eerst in Nederland te zien. Stephen Shore (1947, New York City) woont en werkt in New York. Hij verwierf zijn faam op jonge leeftijd als een pionier van het gebruik van kleur in de kunstfotografie en geldt inmiddels als een van de grootse namen van de moderne kunstfotografie. Op zijn viertiende verkocht hij zijn eerste werken aan het MoMA en op zijn drieëntwintigste exposeerde hij eerste levende fotograaf sinds EdwardSteichen viertig jaar eerder met een solotentoonstelling in het Metropolitan Museum of Art.

Zijn foto’s en fotografische series zijn verschenen in vele boeken waaronder zijn eigen publicaties Uncommon Places: The Complete Works (1982), Essex County (2002), The Velvet Years, Andy Warhol's Factory, 1965 – 1967 (1995) en American Surfaces, A Road Trip Journal (1972). Zijn werk is over de hele wereld getoond instituten zoals het MoMa in New York, het Tate Modern in London, het Whitney Museum in New York, C/O in Berlijn, het Jeu de Paume in Parijs en Fotomuseum Winterthur in Switzerland. Zijn werk is opgenomen in de collecties van o.a. het MoMA in New York, de Pinakothek der Moderne in Munich en de Deutsche Börse in Frankfurt. Sinds 1982 is Shore de directeur van het fotografieprogramma aan de Bard College in New York State.

Room 125, Westbank Motel, Idaho Falls, Idaho, 18 July 1973. From the Uncommon Places series.

Winslow, Arizona, 19 September 2013 Catalogus Bij de tentoonstelling verscheen de catalogus Stephen Shore: Survey (2014), met een interview door David Campany en teksten van Marta Dahó, Sandra S. Phillips en Horacio Fernández. Uitgegeven door Fundación MAPFRE en Aperture.