Lionel Wendt / Ceylon - Huis Marseille
Gedurende decennia is het werk van de Ceylonese fotograaf Lionel Wendt nauwelijks zichtbaar, totdat een groot deel van zijn afdrukken in de jaren negentig is teruggevonden. Wendt is wereldwijd (her)ontdekt als een bijzondere beoefenaar van experimentele technieken en moderne composities in de tropen. Voor de tentoonstelling Lionel Wendt / Ceylon heeft Huis Marseille ruim 140 afdrukken uit diverse internationale collecties voor het eerst samengebracht en is te zien van 10 juni tot en met 3 september 2017.
Lionel Wendt
Lionel Wendt had vele carrières: hij was een concertpianist, beschermheer van de kunst, een leraar, fotograaf, literatuur verzamelaar, criticus en filmer. Hij werd in 1900 geboren in Colombo, de hoofdstad van Ceylon. Zijn familie had het goed voor elkaar en behoorde tot de elite van de Burghers. (afstammelingen uit huwelijken tussen Portugese of Nederlandse kolonisten en oorspronkelijke bewoners van Ceylon). Dankzij deze positie kan hij op zijn 19de in Londen gaan studeren. Na zijn studie rechten en een opleiding tot concertpianist keerde Wendt in 1924 terug naar Colombo. Hij was korte tijd werkzaam als advocaat, maar focuste zich al snel volledig aan de kunsten: pianospelen, literatuur en beeldende kunst.
Fotografie
In de jaren 1930 begon Wendt serieuze ambities te koesteren als fotograaf; al van jongs af aan was fotografie zijn hobby. Vanaf 1933 drukte hij zijn opnames zelf af in zijn donkere kamer. Hij vond fotografie het ideale middel voor expressie. Wendt was een meesterlijke printer: hij vervaardigde geraffineerde bromide- en gelatinezilverdrukken met subtiele grijstinten en zwartschakeringen, waardoor de foto's een fluweelachtige textuur kregen.
'Oscar Wilde' van de Ceylonese kunsten
In 1934 richtte hij de fotografische vereniging van Ceylon op, terwijl hij ook zijn eigen fotografische column de Observer Pictorial publiceerde. Hij werd gedoopt als de ‘Oscar Wilde’ van de Ceylonese kunsten. Een echte avant-garde: als kunstenaar-fotograaf die met zijn medium experimenteerde. Hij organiseerde tentoonstellingen en concerten, publiceerde artikelen en kritieken. Fungeerde als beschermer voor kunstenaars en beoefenaars van de traditionele Kandyaans dans, en bracht mensen met elkaar in contact. In 1943 werd in Wendts huis, Alborada, de Colombo ’43 Group opgericht: een nieuwe stroming in de schilderkunst die een Ceylonees modernisme voorstond zoals Wendt dit in zijn fotografie naar voren bracht.
De reden voor het succes van Wendts fotografie is zijn grote concentratievermogen. Hij kon weken werken aan het idee voor een foto. Gewoonlijk maakte hij op papier een gedetailleerde schets van het onderwerp voordat hij maar een filmpje in zijn camera deed. Daarnaast was hij erg kritisch over de resultaten van zijn werk. Na zijn dood, toen zijn fotografische erfenis te koop werden gezet, werd duidelijk dat van een vergroting soms wel vijfentwintig verschillende afdrukken waren gemaakt om een resultaat te krijgen waarmee hij tevreden was.
Onderwerpen
Het werk van Lionel Wendt kent een grote diversiteit aan onderwerpen: van sensuele en erotische portretten en uitgebalanceerde composities tot opnames in de buitenlucht. Hij toonde een grote interesse in de cultuur van zijn moederland Ceylon en sprak de Sinhalese taal. Vaak richtte hij zijn camera op mensen bij hun dagelijkse bezigheden, bijvoorbeeld aan het werk op kokosnoot- en theeplantages. Hij fotografeerde cultureel erfgoed zoals archeologische monumenten en de rituelen van de Perahera en de Kandyaanse dans. Ook het tropische Ceylonese landschap staat regelmatig centraal in zijn foto’s. Door Wendts concentratie op textuur, vorm en afwisseling in kleur of toon worden zijn onderwerpen soms haast abstracte entiteiten. Zijn focus lag op het fotograferen van mannen, maar bij de tentoonstelling hangen er ook foto’s van landschappen, bloemen en een enkele vrouw. Het broeierige, tropische klimaat op de foto's zijn zowat voelbaar. Wie lang naar de foto hieronder kijkt, hoort het water stromen.
Homoseksualiteit
Wendt nam afbeeldingen van sensuele, homo erotische naakten, in een tijd waarin homoseksualiteit geen plaats had in de samenleving. Hij liet mannen en jongens poseren in het landschap of in zijn studio. Door de weinig verhullende traditionele Ceylonese lendendoek en de poses die hij zijn modellen liet aannemen, wist hij zijn homoseksualiteit te uiten onder het mom van kunst. De portretten ademen zonder uitzondering een hoge mate van sensualiteit. In dat opzicht staat het werk van Wendt haaks op dat van Mapplethorpe, die bekend was door zijn onverschrokken seksualiteit. Wendts homoseksualiteit was onder vrienden geen geheim, maar verder is er weinig bekend over zijn privéleven. Zoals een bevriend fotograaf het formuleerde:
“He was a perfect host married to the arts, but not to a wife.”
Lionel Wendt / Ceylon
Van 10 juni tot en met 3 september 2017 presenteert Huis Marseille de eerste solotentoonstelling, Lionel Wendt / Ceylon, van Lionel Wendt in Nederland, in samenwerking met de Ton Peek Gallery (Utrecht) en de Jhaveri Contemporary Gallery (Londen / Mumbai). Hij nam vooral afbeeldingen van sensuele, homo erotische naakten, in een tijd waarin homoseksualiteit geen plaats had in de samenleving. die door experimenten een prachtige fluweelachtige textuur kregen. Afbeelding header: © Lionel Wendt. Private collection, courtesy Jhaveri Contemporary (London/Mumbai)
