Japan Modern. Collectie Elise Wessels in het Rijksmuseum
Japan begin 20ste eeuw
Het ging Japan voor de wind in de jaren na 1900. In de moderne stadscultuur waren er volop kansen voor nieuwe industrieën en kwamen er nieuwe vormen van vrijetijdsbesteding. Net als in Europa en Amerika ontplooiden vrouwen zich steeds meer en ontstond er een nieuw vrouwbeeld (de modern girl). Naast optimisme was er ook veel nostalgie voortkomend uit gevoelens van onzekerheid. In deze tijd van grote verandering werd het verleden geïdealiseerd. Midden in deze bewogen tijd, legde een allesverwoestende aardbeving in 1923 de stad Tokio en vele dorpen en steden in de wijde omtrek volledig plat. Al snel werd begonnen aan de wederopbouw van de hoofdstad, waardoor het moderniseringsproces in de steden nog eens extra versnelde. Synthetische stoffen zorgden ervoor dat kleding, waaronder kimono`s, betaalbaarder werd en de etalages van de nieuwe grote warenhuizen toonden de laatste mode aan het winkelende publiek. In 1930 was Tokio een moderne wereldstad, die nog weinig leek op de stad van enkele decennia eerder.
DANSERES, Kobayakawa Kiyoshi (1899-1948). Kleurenhoutsnede op papier, 1932, P0140. Collectie Elise Wessels – Nihon no hanga
Japanse prentkunst: Shin hanga & Sōsaku hanga
De prentkunst uit deze periode brengt deze turbulente tijd als geen ander in beeld. Japan had een lange traditie van prentmaken, maar in het begin van de twintigste eeuw ontstaan er twee nieuwe kunststromingen, de Shin hanga (Nieuwe prentkunst) en de Sōsaku hanga(Creatieve prentkunst). De kunstenaars uit beide stromingen werkten elk op hun eigen manier met de traditionele houtsnede techniek. Shin hanga kunstenaars werkten op traditionele wijze en sloten ook inhoudelijk aan op de eeuwenlange traditie van prentmaken in Japan, door onderwerpen als geïdealiseerde vrouwenportretten en sfeervolle landschapsprenten. Sōsaku hanga kunstenaars werkten daarentegen als avant-gardisten met vernieuwende ideeën over de rol van de kunstenaar en het creatieve proces en sloten thematisch aan op de moderne wereld; het stadsleven en de industrie. Aan de hand van prenten uit beide stromingen vertelt de tentoonstelling het verhaal van de veranderende Japanse samenleving.
Collectie Elise Wessels
De collectie Elise Wessels is een in Nederland unieke verzameling Japanse prenten uit de eerste helft van de twintigste eeuw en behoort tot één van de beste collecties op dit gebied buiten Japan. De collectie beslaat momenteel ca. 2000 prenten van zeer hoge kwaliteit, die over een periode van 25 jaar bijeen zijn gebracht. Bijzonder is dat beide stromingen, zowel Shin hanga als Sōsaku hanga, zodanig verzameld zijn, dat de collectie een vrijwel compleet overzicht vormt van de Japanse prentkunst uit deze periode.
WESTERS DANSEN, Kobayawaka Kiyoshi (1899-1948). Kleurenhoutsnede op papier, 1934, P0130. Collectie Elise Wessels – Nihon no hanga Japan Modern. Collectie Elise Wessels is te zien vanaf vrijdag 24 juni t/m zondag 11 september 2016 in de Philipsvleugel van het Rijksmuseum. Voor informatie, bezoek dan de website.
