Emo Verkerk - Graag of niet

Een portret op een stuk open gaas. Een doosje dat je moet openklappen waarna zich een volledig portret ontvouwt. Kunstenaar Emo Verkerk (Amsterdam, 1955) werkt niet alleen op doek. Verkerk schildert voornamelijk schrijvers, musici en beeldend kunstenaars voor wie hij bewondering heeft en met wie hij zich verbonden voelt. De tentoonstelling 'Graag of niet' is vanaf 15 november 2014 te bezoeken in Gemeentemuseum Den Haag. Emo Verkerk verbeeldt mensen op een onconventionele, verrassende manier. Daarnaast maakt hij objecten, zoals vogels, uit stukjes restmateriaal. Het Gemeentemuseum Den Haag toont deze winter zo’n negentig schilderijen en beelden van Verkerk, een van de belangrijkste kunstenaars van de laatste decennia in Nederland. Vanaf 1978 heeft hij de schilder- en beeldhouwkunst verrijkt met zijn inventieve, wonderlijke werken. Carrière Emo Verkerk snuffelde in de jaren zeventig aan een studie filosofie, maar sloeg een aantal jaar later een andere weg in. Zonder een kunstopleiding te hebben gevolgd, werd hij aangenomen bij het spraakmakende instituut Ateliers ’63 in Amsterdam en direct daarna – in de jaren tachtig– wist hij de kunstwereld te veroveren. In het begin van zijn carrière schilderde hij portretten waarin vorm en kleur een eigen leven leiden. Na een grote overzichtstentoonstelling in 1988 in het Stedelijk Museum in Amsterdam raakten ontwikkelingen in zijn werk in een stroomversnelling. Zelf zegt hij hier het volgende over: “Vanaf 1987 maakte ik me gaandeweg, eigenlijk ongemerkt, los van het portret. Althans, van het beeld dat men heeft van het portret en waarvan ik slachtoffer was geworden. Gedoodverfd als held.” Hij koos zijn eigen beeldtaal met ontwapenende, vrolijke schilderijen en beelden als resultaat. Hij laat elementen weg, vergroot delen uit en voegt een, vaak verrassende, context toe. Zijn werken ziet Verkerk als een resultaat van zijn onderzoek naar de werkelijkheid. Het draait in zijn beleving om de waarneming en niet om dingen, een voorstelling of vertoning.

Zeearend, 2001. Collectie Guus en Arja Janssen, Emo Verkerk. Bron: Gemeentemuseum Den Haag

De portretkunst is het centrum van Verkerks werk. De visuele werking zit voor een groot deel in het bevrijdende, in de humor van het beeld. Voordat hij aan een werk begint, heeft Verkerk nauwelijks een voorstelling van wat hij wil gaan maken. Hij heeft een onderwerp in gedachten en een toon die hij wil treffen. Die twee aspecten komen tijdens het maakproces samen. De laatste decennia zijn de schrijvers Joseph Roth en Venedikt Jerofejev terugkerende onderwerpen. Verkerk noemt hen zijn helden van de wanhoop, omdat zowel hun werken als hun wereldbeeld dicht bij dat van hemzelf komen. Op een van de nieuwere doeken – Jerofejev (vergrotingskoker) – is dat bijna letterlijk zo. Pas nadat het klaar was, realiseerde Verkerk zich dat het werk van alles te maken heeft met zijn eigen alledaagse werkelijkheid. Onbewust heeft hij dus zijn eigen wereld vervlochten met die van Jerofejev. De tentoonstelling 'Graag of niet' is vanaf 15 november 2014 te bezoeken. Ga voor meer informatie naar de website van het Gemeentemuseum Den Haag.