Een beperkte oplage kopen - dit moet je weten
Je hebt je oog laten vallen op een print uit een beperkte oplage, een ets, lithografie of een foto bijvoorbeeld, en overweegt aankoop. Het is goed om het jargon te kennen. Wat is een beperkte oplage precies, en welke andere termen worden gebruikt? Hier is een introductie:
Beperkte oplage (editie)
Definitie Art & Architecture Thesaurus: ‘Een beperkt aantal veelvouden van eenzelfde werk, vaak individueel genummerd, waarvan de clichés, mallen of gietvormen worden vernietigd na het voltooien van de oplage’.
Vaak gaat het om een print, maar een beperkte oplage bestaat ook bij andere media zoals beeldhouwwerk, fotografie en video. De gemaakte kopie is niet de enige kopie, maar wordt toch gezien als oorspronkelijk werk. Iedere versie binnen de oplage moet identiek zijn. Een beperkte oplage, of editie, beschermt de waarde van een werk.
Het werk dat onder een beperkte oplage valt wordt gesigneerd en genummerd. Het nummer geeft aan hoeveel afdrukken er zijn gemaakt. Bij een oplage van 10 exemplaren is de nummering 1/10, 2/10 etc. Er wordt niet altijd genummerd in volgorde van afdrukken: kunstenaars kunnen in eigen volgorde werk signeren en nummeren. Dit betekent, dat het nummer van de print meestal geen invloed heeft op de prijs bij doorverkoop. Maar een galerie die een genummerde serie aanbiedt kan, als de serie goed verkoopt, meer vragen voor print nummer 10/10 als laatste van de serie.
Extended edition / toegevoegde editie
Soms wordt een editie uitgebreid. De volgende editie wordt aangegeven met tweede editie, derde editie etc.
Postume beperkte editie
Uitgegeven na het overlijden van een kunstenaar; dit kan een lagere waarde betekenen omdat de kunstenaar er zelf niet ‘direct’ mee te maken heeft gehad.
Kunstenaarsproefdruk
Ongeveer tien procent van een beperkte editie is bestemd voor de kunstenaar voor eigen gebruik. Een proefdruk was een test tijdens het drukproces, maar tegenwoordig is de kwaliteit meestal gelijk aan de rest van de editie. Een kunstenaarsproefdruk kan gewild zijn, vooral als de kunstenaar eigen aantekeningen heeft toegevoegd.
AP / EP / PP / BAT
Engelse en Franse termen bij proefdruk: Artist Proof (AP) en Épreuve d’Artiste (EP), ‘Bon à tirer’ (BAT).
Een Printer’s Proof (PP, drukproef) kan worden gebruikt voor kwaliteitscontrole tijdens het drukproces.
Hors commerce/HC
Exemplaar dat niet voor de verkoop is bestemd.
Reproducties, multiples
Bij een oplage/editie van 200 of meer wordt een kunstafdruk meestal beschouwd als reproductie of ‘multiple’. Hoe kleiner de editie, hoe zeldzamer de kunst. Een print uit een editie van 25 exemplaren van een bekende kunstenaar is meer waard dan een identiek werk uit een editie van 75.
Door de termen te kennen kom je beter beslagen ten ijs. Nog vragen? Galeries of veilinghuizen die werk aanbieden uit een beperkte editie moeten je er meer informatie over kunnen geven.
