De Romantiek: van Beethoven en Turner tot Nietzsche

1 april - 2014
door Vincent Moleveld

De Romantiek: van Beethoven en Turner tot Nietzsche

Gevoel, spontaniteit, fantasie en verbeelding zijn de toverwoorden voor kunstenaars, filosofen en schrijvers uit de 18de en 19de eeuw als Lord Byron, Schelling, Beethoven, Hegel, Friedrich en Schopenhauer die wij tot de Romantiek rekenen. Tegenover de ratio van de Verlichting, en de in een snel tempo ontwikkelende industrie met de opkomst van steden en techniek stelt de Romantiek de emotie, ambachtelijkheid en de natuur. De pracht en praal van de geschiedenis wordt meer gewaardeerd dan de angstbeelden van een mechanische en machinale toekomst. De voorliefde en appreciatie van het mythische en het mysterieuze gaan gepaard met een zoektocht naar authenticiteit.

College 1 - Revolutionair, verbeelding, rebels, van Turner tot Friedrich

24 april 2014 19:30 - 21:15 - Docent: Oene Dijk De kunstenaar wordt tijdens de Romantiek op een voetstuk geplaatst. Hij, en een enkele zij, heeft immers toegang tot subjectieve en sublieme ervaringen. Het gevoel en de verbeelding worden zeer belangrijk geacht en oorspronkelijke kunst verkrijgt grote waardering. Grote kunstenaars als Delacroix, Constanble, Turner, Friedrich en anderen schilderen grootse landschappen met rotspartijen en indrukwekkende watervallen, droombeelden en fantasieën, en historische gebeurtenissen op een wijze die aan zeggingskracht nog niets heeft ingeboet.

College 2 - Het tijdperk van het genie, van Kant tot Nietzsche

14 mei 2014 19:30 - 21:15 - Docent: Dr. Haroon Sheikh De Verlichting en het geloof in vooruitgang loopt tegen haar grenzen aan. Newton’s mechanica was het voorbeeld voor de Verlichting. Maar de filosoof Immanuel Kant heeft laten zien dat natuurwetten hun oorsprong vinden in het menselijk denken. Scheppen wij als mensen dan zelf de werkelijkheid? En is een rationeel beheerste wereld niet ook een kille onmenselijke wereld? Vanuit dergelijke vragen richten filosofen als Fichte, Schelling, Hegel en Schopenhauer zich op het innerlijk, het scheppingsvermogen van het genie, de natuurlijke omgeving en de menselijke gemeenschap. Politiek zien we in deze tijd de opkomst van de natiestaat en het socialisme. De Romantische beweging zal uiteindelijk culmineren in het werk van Nietzsche.

College 3 - Beethoven: Rebelse Geest in een Revolutionaire Tijd

5 juni 2014 19:30 - 21:15 - Docent: Prof. dr. Emile Wennekes De muziek - en dan met name de instrumentale muziek en in het bijzonder die van Beethoven - ontwikkelt zich in de negentiende eeuw tot de hoogst bereikbare kunstvorm. De pleidooien van schrijvers als Tieck en Wackenroder en die van de veelzijdige E.T.A. Hoffmann zijn hiervoor van doorslaggevend belang. Muziek, zo is de Romantische opvatting, is een meta-taal die met kop en schouders boven de gewone taal uitsteekt, omdat zij in staat is iets uit te drukken waar poëzie en beeldende kunst tekort schieten. Dit college wordt afgewisseld met muziekfragmenten.