Caesar van Everdingen: grootmeester van het Hollands classicisme
Caesar van Everdingen: grootmeester van het Hollands classicisme. Vierhonderd jaar na zijn geboorte presenteert Stedelijk Museum Alkmaar zijn eerste monografische tentoonstelling. Het is hoog tijd voor een herwaardering van dit indrukwekkende oeuvre, dat door kenners tot de top van de zeventiende-eeuwse kunst wordt gerekend. Met zijn ‘vleiend penseel’ zette Van Everdingen als geen ander fluweelzachte, harige en glanzende stoffen op het doek en schilderde hij imposante historiestukken en schuttersportretten. Stedelijk Museum Alkmaar brengt werken van Caesar van Everdingen vanuit binnen- en buitenlandse musea en particuliere verzamelingen naar Alkmaar. Het won de prestigieuze Turing Toekenning II met het tentoonstellingsconcept.
Portret van een meisje als Diana, ca. 1655, coll. Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen
Grootmeester van het Hollands classicisme
Caesar van Everdingenwerd vierhonderd jaar geleden in Alkmaar geboren. Het schildersvak leerde hij in zijn geboortestad en in Utrecht, waarna hij lange tijd werkte in Haarlem. Als geen ander kon hij, zoals tijdgenoot Gerard de Lairesse het omschreef, 'gelyk en mals' schilderen - in een gladde, idealiserende stijl, waarin een penseelstreek nauwelijks te zien is. Caesars grootste talent was zijn vermogen om stoffen en texturen overtuigend weer te geven. Zijn schilderijen lijken het werk van een fijnschilder op grote formaten, zoals in de Oranjezaal in Huis ten Bosch in Den Haag en het historiestuk Jupiter en Callisto.
Meisje met een brede hoed, ca. 1650-1660, Doek, 92,2 x 81,7 cm, Collectie Rijksmuseum, Amsterdam Kunstenaarsbiograaf Arnold Houbraken roemde hem aan het begin van de achttiende eeuw met recht om zijn 'vleiend penceel'. Recent kocht het Rijksmuseum het schilderij Meisje met een brede hoed aan, dat naast topstukken van andere musea, ook in Alkmaar tentoongesteld wordt. Zo zijn – bij hoge uitzondering – topstukken door musea in Dresden en Stockholm uitgeleend, worden de Venus en Adonis uit Den Haag en Kaapstad met elkaar verenigd en is er een recent ontdekt schilderij van een sensuele boerenvrouw uit een Russische privécollectie te zien.
Portret van een tweejarige jongen, 1664, Doek, 100 x 83,9 cm, Collectie Cannon Hall Museum, Museums and Archives Service, Barnsley MBC Arts
Restauratie en publicatie
Ter gelegenheid van de tentoonstelling zijn de pièces de resistance van Caesars Alkmaarse oeuvre – de schuttersstukken uit 1657 – gerestaureerd en onderzocht. De recente behandeling heeft oogstrelende details en een uitgekiende dieptewerking aan het licht gebracht. Ook diverse andere schilderijen zijn recent gerestaureerd. De onderzoeksresultaten en nieuwe bevindingen worden gepresenteerd op de tentoonstelling en in de catalogus, verkrijgbaar in de Museumwinkel.
Vleiend penseel - foto: Mike Bink
Textielcreaties Edwin Oudshoorn
De Nederlandse modeontwerper Edwin Oudshoorn, bekend om zijn rijke stoffen en historisch geïnspireerde couture, brengt in de tentoonstelling een ode aan Caesar van Everdingen. Op subtiele wijze geeft hij in de tentoonstelling een eigentijdse vertaling van de meesterlijke stofuitdrukking waar Caesar van Everdingen faam mee verwierf.
Textielcreaties Edwin Oudshoorn
Tip! bijzondere multimediatour
Bij de tentoonstelling kunt u (gratis) een multimediatour volgen. Daarin vertellen diverse deskundigen (een kunstverzamelaar, een kunsthandelaar, een regisseur etc.) over de schilderijen die hen fascineren. Maar in de tour zijn ook liedjes opgenomen van kunstenaar/muzikant/instrumentenbouwer Harm Goslink Kuiper, die speciaal voor kinderen op vrolijke toon een aantal schilderijen tot leven brengt - ook leerzaam en leuk voor volwassenen!
Vleiend penseel - foto: Mike Bink Deze tentoonstelling is met een bijdrage van 30.000 euro mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds. Van deze bijdrage is 13.000 euro afkomstig uit het Margarethe Petronella Fonds en 15.000 euro uit het Nieske Fonds. 
