Beleggen in kunst? De voordelen en nadelen!
Beleggen in kunst? De voordelen en nadelen! - De Gouden Eeuw bracht Nederland een schat aan beeldende kunst en beroemde schilders. Maar het was ook in 1602 dat in Amsterdam de allereerste verhandelbare aandelen werden uitgegeven door de VOC. Veel schilderijen uit de 17e eeuw zijn inmiddels onbetaalbaar, maar tegelijk bestaat er een overvloed aan kunst die niemand wil hebben. Op de aandelenmarkten ging het de afgelopen eeuwen niet anders: Sommige bedrijven werden miljarden waard. Anderen gingen failliet. Maar is bewust investeren in schilderijen en andere beeldende kunst lucratief? Is het een alternatief voor beleggen via de beurs of kun je er zelfs betere rendementen mee behalen? Binck vroeg particuliere beleggers hoe zij aankijken tegen beleggen in kunst en of zij ook zelf in schilderijen investeren. En wierp een blik op de kunstmarkt. Wat vermogenden besteden aan kunst, hoeveel geld er omgaat op veilingen en hoe snel top schilderijen in waarde kunnen stijgen. En uiteraard peilden ze ook de rendementen. Winnen de Zonnebloemen van Van Gogh het van Heineken?
Blinkend eigendom
Onze eigen tekeningen, foto’s en schilderijen rekenen we gemakshalve niet mee, maar wereldwijd bezitten particulieren voor vele honderden miljarden euro’s aan kunst. Behalve dat het moeilijk is daar een exact bedrag aan te koppelen is in veel gevallen ook geen sprake van echte beleggingen. Vaak wordt pas bewust in kunst geïnvesteerd als daar echt geld voor beschikbaar is. Maar hoe doen vermogenden dit dan en hoeveel geld steekt men daarin? De Britse bank Barclays heeft dit enkele jaren geleden onderzocht en concludeerde dat miljonairs wereldwijd gemiddeld 9,6% van hun bezittingen in ‘waardevolle’ investeringen hebben zitten. Bij jongere vermogenden onder de 50 jaar ligt dit percentage duidelijk hoger dan bij 50-plussers.
Onder ‘waardevolle’ bezittingen vallen geen zaken als aandelen en huizen. Maar behalve kunst wel blinkende zaken als juwelen, auto’s, wijn en postzegels. Ongeveer de helft van de vermogende wereldburgers (zie grafiek hierboven) geeft aan schilderijen van waarde te bezitten, waarin deze groep al met al zo’n 4 procent van het financieel bezit heeft geïnvesteerd. Een kwart bezit (ook) beelden en sculpturen en heeft daarin eveneens gemiddeld 4 procent van het vermogen zitten.
Belegger gaat voor aandelen
Voor veel particuliere beleggers is het echter geen automatisme om ook in schilderijen en andere kunst te investeren, zo blijkt uit een peiling van Binck onder haar beleggende klanten. Op de vraag of men voor meer dan vijfduizend euro aan schilderijen en andere kunst in huis of in bezit heeft, antwoordt bijna acht op de tien ontkennend. Van de overige circa twintig procent beschouwt slechts een op de tien kunst ook echt als een beleggingsvorm
Daarentegen ziet wel een op de drie beleggers redenen die in de toekomst kunnen leiden tot (meer) investeringen in kunst. Een groeiende interesse voor kunst en fiscale redenen worden daarbij het meest genoemd.
Emotionele activa en het esthetisch dividend
Vaak wordt in kunst en andere waardevolle zaken geïnvesteerd omdat ervan wordt uitgegaan dat deze waardevast zijn en in de toekomst zelfs in waarde kunnen stijgen. Toch is men er, zo blijkt, niet echt uit op deze ‘emotionele’ activa snel door te verkopen indien een winst kan worden gerealiseerd. Pas wanneer een (kunst)voorwerp meer dan 62 procent in waarde is gestegen wordt verkoop overwogen. Daarnaast waarderen veel kunstinvesteerders het terugkerende en moeilijk te kwantificeren ‘esthetisch’ dividend, doordat – dagelijks - genoten kan worden door het bekijken van de eigen schilderijen en andere kunstwerken.
Kunststukje S&P
Beleggen in kunst kan grillige rendementen opleveren. Schilderijen en andere bezittingen kunnen plots enorm veel geld waard worden onder het mom ‘wat een gek ervoor geeft’. In economisch mindere tijden kan de vraag naar kunst echter ook fors terugvallen, met dus flinke pieken en dalen tot gevolg. Op de beurs is dat – gestuurd door bedrijfswinsten en externe factoren – natuurlijk niet anders en worden jaren met mooie koerswinsten afgewisseld door periodes met flinke dalingen. Zowel beleggingen in kunst als in aandelen leverden de afgelopen twintig en vijftig jaar - beide gemeten in dollars - een mooi rendement op. Maar toch wint de beurs het net van de schilder. Zo steeg de S&P 500 tussen 1995 en 2015 jaarlijks met gemiddeld 8,3 procent, tegen 5,3 procent voor de ‘Mei Moses All Art’-kunstgraadmeter, die in de financiële wereld wordt gebruikt om de rendementen in kunst te meten Ook in de periode 1965-2015 verslaat de S&P 500 qua rendement de kunstsector (9,7 versus 7,9 procent).
Uiteraard kunnen beleggingen fluctureren. In het verleden behaalde rendementen bieden geen garantie voor de toekomst. Kijkend naar de verschillende segmenten in de kunstmarkt blijkt daarentegen dat investeringen in naoorlogse en hedendaagse kunst de S&P 500 wel wisten te verslaan. Een voorbeeld hiervan vormen de kunstwerken die Andy Warhol van Marilyn Monroe (zie afbeelding hieronder) maakte. In 1976 werd voor een exemplaar 28.000 dollar betaald, in 2001 3,7 miljoen dollar en in 2006 reeds 16,3 miljoen dollar.
Andy Warhol van Marilyn Monroe
Een blik in het verleden is uiteraard interessant, maar net als bij aandelen vormen ook bij kunst in het verleden behaalde rendementen geen garantie voor de toekomst. Dus vroegen we Nederlandse particuliere beleggers ook wat zij denken over de toekomstige ontwikkeling van kunst versus aandelen.
Hoewel een meerderheid aangeeft dat dit moeilijk te bepalen is, is de groep die denkt dat de aandelen het de komende twintig jaar beter gaan doen dan kunst (36 procent) toch beduidend groter dan de groep die denkt dat dit juist andersom zal zijn (5 procent).
Vraag en aanbod bepaald de waarde
De waardeontwikkeling van kunst en van bekendere kunstenaars wordt voor een belangrijk deel bepaald door vraag en aanbod, waarbij vooral de kunstveilingen een goede graadmeter zijn.
In de eerste helft van dit jaar ging voor circa 7 miljard dollar aan kunst door de handen van veilingmeesters als Sotheby’s en Christie’s. Duidelijk minder dan recente topjaren 2013 en 2014, maar wel een zichtbare stijging ten opzichte van een jaar eerder. Bij de lijst met meest gewilde kunstenaars komen we daarbij een groot aantal bekende namen tegen. Hieronder de schilders en kunstenaars wier werken vorig jaar het meest opbrachten.
De top 3 van 2017
Beleggers kunnen zich soms vergapen aan effecten die van de ene op de andere dag in prijs omhoogschieten of in enkele jaren meermaals in prijs verdubbelen. Wie zo’n 15 jaar geleden 1.000 euro in het aandeel Apple had geïnvesteerd zou nu bijvoorbeeld 50.000 euro kunnen bijschrijven. In de kunstwereld is het niet anders en gaat het regelmatig om astronomische en onvoorstelbare bedragen waarvoor schilderijen en beeldhouwwerken van de hand gaan. Hieronder de top-3 van de eerste helft van 2017:
Basquiat, untitled, 110 miljoen dollar
Klimt, “Bauerngarten”, 59 miljoen dollar
Brancusi, “La Muse Endormie”, 57 miljoen dollar
Beleggen in kunst? De voordelen en nadelen!
Dus is beleggen in kunst aantrekkelijk? Kunt u hier met een gerust hart uw geld in steken, of is het toch verstandiger uw geld op een andere manier rendabel investeren. Bij die afweging is uiteraard van belang of u naast belegger ook een liefhebber bent. Om u nog iets te helpen vroegen wij huidige particuliere aandelenbeleggers om de voor- en nadelen (meerdere antwoorden mogelijk) op een rij te zetten.
Slechts een kleine 20 procent ziet helemaal geen voordelen bij beleggen in kunst, maar een grote groep meent dat deze er wel zijn. Zelf van de kunstwerken kunnen genieten staat daarbij als argument met stip op één, maar ook het feit dat bepaalde kunstbezittingen fiscaal buiten Box3 vallen wordt aangestipt. Nadelen zijn er echter ook, zo geven beleggers daarnaar gevraagd aan. De kans op diefstal en het beveiligen van dure kunstwerken wordt daarbij als eerste genoemd.
Ons advies
Het besluit om te gaan beleggen in kunst is strikt persoonlijk. Het is hierbij altijd verstandig eerst voldoende tijd te investeren in het ontwikkelen van je eigen smaak. Bij twijfel is het natuurlijk altijd verstandig een specialist in te schakelen. Mocht u op zoek zijn naar een adviseur schroom dan niet contact met ons op te nemen.
