Architectuur en Interieur. Het Verlangen naar Stijl - Gemeentemuseum Den Haag
Het Nieuwe Instituut en Gemeentemuseum Den Haag hebben hun hoofden bij elkaar gestoken om de tentoonstelling Architectuur en Interieur, het verlangen naar Stijl te verwezenlijken. De meubels en architectuur van de Stijl zijn wereldberoemd, maar er zijn nog maar weinig tentoonstellingen over geweest! Het Nieuwe Instituut beheert 's werelds grootste architectuurcollectie, en dit is goed terug te zien. Door deze samenwerking komen er interessante en vernieuwende inzichten; wat simpel oogt, blijkt complex en dubbelzinnig te zijn.
De Stijl
Theo van Doesburg, een kunstenaar, architect en criticus vroeg in 1917 aan avant-garde kunstenaars om te schrijven voor zijn nieuwe tijdschrift genaamd, de Stijl. Het tijdschrift groeit al snel uit tot een beweging van kunstenaars, architecten en vormgevers die via vormgeving en een abstracte of geometrische kunst de moderne tijd willen inluiden, zij geloofden dat kunst en leven hetzelfde moeten zijn. Veel mensen beschouwen de Stijl als serieus en kil, maar dat is juist het tegenovergestelde. Door de felle kleuren vormen de kunstenaars een vrolijke blik op de toekomst.
‘Dit tijdschriftje wil zijn eene bijdrage tot de ontwikkeling van het nieuwe schoonheidsbewustzijn. Het wil den modernen mensch ontvankelijk maken voor het nieuwe in de Beeldende Kunst’ Eerste uitgave van het tijdschrift De Stijl (1917)
De stijl is altijd als innoverend beschouwd maar het heeft zijn wortels in 1900. Kunstenaars en architecten gingen samenwerken en de grenzen tussen de twee disciplines vervaagden. De tentoonstelling gaat in op technische innovatie en er wordt vanuit een ander perspectief naar De Stijl gekeken. Een voorbeeld hiervan zijn de glazen bouwstenen die tentoongesteld staan.
Het verlangen naar Stijl
De drie grootste thema's door de tentoonstelling heen zijn; innovatie, ruimte, zuiverheid en kleur. In de tentoonstelling laten ze alleen maar voorwerpen zien die interessant zijn, niet alleen qua historie maar ook om naar te kijken. Zo zijn er maquettes te zien en andere voorwerpen zoals de glazen bouwstenen. Één maquette heeft wel heel erg bijzonder verhaal. Deze is gebouwd alleen aan de hand van zwart-wit foto's uit het archief van Het Nieuwe Instituut en dat maakte de bouw van de maquette lastig omdat de architectuur rondom De Stijl erg kleurrijk is. De Maquette laat Maison d'Artiste zien, of te wel een "huis voor een kunstenaar". Het was het droomhuis voor de ontwerper van Doesburg, de oprichter van het tijdschrift De Stijl. Deze maquette had hij aan de keukentafel bedacht, maar helaas was deze verloren gegaan. De tentoonstelling bevat maquettes, maar ook tekeningen, voorwerpen, posters en meubels.
Atelier
Maar het meest bijzondere uit de exhibitie is misschien wel dat je zelf een stap in het verleden kan zetten, namelijk in de reconstructie van de op ware grootte van het Parijse Atelier aan de Rue du Départ van Mondriaan. Dit atelier is ook nagemaakt aan de hand van foto's en ziet er erg indrukwekkend uit. Het is zo nauwkeurig mogelijk gemaakt, maar helemaal op maat lukte niet omdat het gebouw net te laag was. Het bijzondere aan het atelier van Mondriaan is dat het meer is dan een werkplaats, het is een vermenging van architectuur en schilderkunst, van kunst en leven. Het is gebouwd ter gelegenheid van 100 jaar Mondriaan & de Stijl.
"of ik bij Onze Lieve Heer word binnengelaten" schrijft grafisch ontwerper Piet Zwart over het atelier.
Mondriaan is voor veel kunstenaars van De Stijl het grote voorbeeld en één van 's werelds belangrijkste moderne kunstenaars. Hij was geboren in Nederland maar werkte ook onder andere in Parijs, Londen en New York. Hij is voornamelijk beroemd geworden door zijn werken met primaire kleuren en rechte lijnen, maar hij maakte ook schilderijen die meer gebaseerd zijn op herkenbare taferelen. Dit soort van zijn werken zijn te zien in de tentoonstelling De Ontdekking van Mondriaan, ook in het Gemeentemuseum Den Haag. Hierin zie je het creatieve proces van Mondriaan door zijn carrière heen. Architectuur en Interieur, het verlangen naar Stijl is uiteraard deel van 100 jaar De Stijl. 2017 is het jaar waarin we 100 jaar de Stijl vieren. De Stijl heeft veel invloed gehad op de vormgeving die na hen kwam dat zelfs tot op vandaag de dag, 100 jaar na het bestaan(!), in Dutch Design kenmerken van de Stijl tegenkomen. Lees meer over hoe De Stijl ons na 100 jaar nog steeds beïnvloed. Afbeelding header: Theo van Doesburg, Ontwerp van de wand met galerij van de Grote Zaal in de Aubette, 1927, Collectie Het Nieuwe Instituut, gift Van Moorsel. Alle afbeeldingen zijn van: hetnieuweinstituut.nl en gemeentemuseum.nl
