Cookievoorkeuren
InstellingenIk ga akkoord
Helpcenter

10 Oudste steden van Nederland

14 juni - 2018
door Vincent Moleveld
155471

Delen

De oudste stad van Nederland is een status die door verschillende steden wordt opgeëist. Zowel Maastricht, Nijmegen als Voorburg kunnen vanuit de Romeinse oudheid aanspraak maken op deze status. De titel "oudste stad van Nederland" hangt af van welke definitie men toepast. Bij de bepaling wordt meestal vereist dat de plaats ononderbroken bewoond geweest is. Ook wordt meestal gekeken naar stedelijk karakter waarbij Romeinse stadsrechten vaak als belangrijk argument wordt aangevoerd. Aangezien Voorburg nooit ononderbroken bewoond is geweest en in de middeleeuwen geen stadsrechten heeft genoten hebben wij Voorburg buiten onze lijst gelaten.

1. Nijmegen

Nijmegen heeft een lange geschiedenis, die meer dan 2000 jaar teruggaat. Als Ulpia Noviomagus Batavorum kreeg het rond het jaar 100 marktrechten. In 1230 werd Nijmegen vrije rijksstad en in 1402 hanzestad. Tijdens het Romeinse Rijk was Nijmegen onderdeel van de Limes, de grens tussen het Romeinse Rijk en de verschillende zogenaamde Germaanse gebieden. In Nijmegen was van 71 tot 104 het 10e legioen van de Romeinen gelegerd. Er is tijdens het Romeinse bewind een groot fort (castrum) gebouwd op een heuvel aan de Waal, een paar onderdelen zijn daar nog van over. Er worden ook nog regelmatig opgravingen gedaan waarbij Romeinse spullen worden gevonden.

--Zie afbeelding header--

2. Maastricht

De herkomst van de naam Maastricht is waarschijnlijk terug te leiden tot de Latijnse naam Mosae Trajectum, "doorwaadbare plaats in de Maas", die ons echter pas vanuit de middeleeuwen bekend is. De aanduiding Traiectum of Triecht werd ook voor Utrecht gebruikt; vandaar de toevoeging van de naam van de rivier. In 1051 werd voor het eerst de naam Masetrieth genoteerd, wat uiteindelijk Maastricht werd. Maastricht behoort tot de steden die zich "oudste stad van Nederland" noemen. Aan de hand van resultaten van archeologische opgravingen kan met zekerheid gezegd worden dat de stad al twintig eeuwen continu bewoond is. Grofweg kan de geschiedenis van Maastricht worden ingedeeld in vier tijdperken met vier verschillende gezichten: Romeinse vestingmiddeleeuws religieus centrumgarnizoenstad en vroege industriestad.

2. Maastricht op een gravure van Simon de Bellomonte, 16e eeuw tekening van Maastricht, van de hand van kanunnik Philippo Bellomonte uit 1580 of 1582

2. Panorama Maastricht

3. Utrecht

Utrecht was een van de eerste steden in het huidige Nederland met stadsrechten en heeft een lange geschiedenis en een belangrijk historisch centrum. Kenmerkend voor de stad zijn onder meer de werven en de Dom van Utrecht (met de 112 meter hoge Domtoren) waaraan de stad de bijnaam Domstad ontleent. Als een van de oudste steden van Nederland heeft Utrecht een levendige cultuur en biedt het tal van mogelijkheden voor werk en ontwikkeling. Met zijn centrale ligging en bruisende stadsleven trekt Utrecht niet alleen toeristen aan, maar ook professionals die op zoek zijn naar nieuwe uitdagingen en carrièremogelijkheden. Bekijk de vacatures Utrecht en ontdek de mogelijkheden die deze historische stad te bieden heeft. De stad was in het jaar 1808 kortstondig de hoofdstad van het Koninkrijk Holland, zoals Nederland destijds heette.

Op en rond het huidige Domplein is de plaats waar de Romeinen rond 50 n.Chr. de basis voor de stad Utrecht hebben gelegd. Aan de oever van de Rijn bouwden ze het castellum Traiectum van hout en aarde. Dit fort was onderdeel van de verdedigingsgordel langs de noordgrens van het Romeinse Rijk, de zogenaamde limes. Tussen 50 en 270 n.Chr. werd het castellum vier maal herbouwd. Na het vertrek van de Romeinen streden de Friezen en de Franken lange tijd om de vesting. De overgebleven ommuring leefde voort als de burcht Trecht.

3. 17e-eeuws uitzicht over Utrecht, door Droochsloot

3. Oorkonde van 2 juni 1122 met bevestiging door keizer Hendrik V van het door de Utrechtse bisschop Godebald aan Utrecht verleende stadsrecht

4. Deventer

De plaats staat al in 9e eeuwse bronnen van het bisdom Utrecht vermeld. In een oorkonde uit 877 wordt gesproken over zeven hoeven in Daventre portu (de haven Deventer). In 952 wordt Deventer in een schenkingsoorkonde van koning Otto I als stad vermeld. Nadat de plaats in de loop der tijd steeds meer rechten en privileges had verworven, ontving ze in 1123 van keizer Hendrik V de beschikking over de gemeentelijke gronden.

Dit wordt door historici beschouwd als het moment van verkrijgen van stadsrechten door de inwoners. De stad heeft het oudste stenen huis, het oudste wandelpark en met de Athenaeumbibliotheek ook de oudste wetenschappelijke bibliotheek van Nederland.

4. Het stratenpatroon van Deventer op deze kaart uit 1652 is vandaag de dag nog ongewijzigd

5. Zutphen

De geschiedenis van Zutphen bestrijkt meer dan 1700 jaar. In die tijd is het uitgegroeid van een Germaanse nederzetting, via een belangrijk machtscentrum rond 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu. De stad kreeg stadsrechten aan het einde van de twaalfde eeuw en trad toe tot de Hanze. Het Wapen van Zutphen draagt nog altijd de symbolen van een Hanzestad.

5. Kaart van Zutphen in 1649

6. Middelburg

Middelburg moet rond het midden van de 9e eeuw zijn ontstaan, want bij archeologische opgravingen van na de verwoesting van 1940 (zie onder), zijn gebruiksvoorwerpen uit die periode gevonden. De naam vindt zijn oorsprong in het zijn van de middelste burcht op Walcheren. De burcht lag tussen de Duinburcht (Domburg) en de Zuidburcht (Souburg).

Rond die tijd bevond zich er een ringwalburg, die of als verdediging tegen de Vikingen bedoeld was, of juist gebouwd werd door de Viking-koning Harald zelf, die in 841 van keizer Lotharius I Walcheren in leen kreeg. Middelburg lag aan de rivier de Arne die tussen 1266 en 1301 werd afgedamd.

6. Haven van Middelburg, Mathias de Sallieth, Pieter Yver, Johannes Smit & Zoon, 1779 - 1785

7. Tiel

Tiel stamt uit de periode 850-1100 terwijl de meeste Nederlandse steden in de late middeleeuwen (1150-1300) ontstonden. De teloorgang rond 850 van de circa tien kilometer verderop gelegen internationale handelsplaats Dorestad, zorgde ervoor dat een deel van de handel verschoof naar Tiel. In 896 ontving Tiel van de Frankische koning Zwentibold het tolrecht. Het stadsrecht is verleend door de bisschop van Utrecht. Wanneer deze stadsrechten zijn verleend is onbekend. Door archeologisch onderzoek in de binnenstad werd bevestigd wat uit schriftelijke bronnen reeds bekend was: de stad was in de 10e en 11e eeuw een handelsnederzetting van internationale betekenis, die nauwe banden onderhield met de veel rijkere en machtigere handelsstad Keulen. Tiel onderhield in die tijd ook nauwe handelsbetrekkingen met Engeland.

7. Gezicht op Tiel - Gaspar Bouttats, 1679

8. Aardenburg

Aardenburg was al bewoond in de Middensteentijd, maar werd pas een werkelijk grote nederzetting in de Romeinse tijd, toen na 174 een castellum werd gebouwd voor de kustbewaking van de grenzen van het Romeinse Rijk. Aardenburg lag toen nog aan een riviertje, dat een verbinding met de zee gaf. Dat Aardenburg in die tijd 'Rodanum' zou hebben geheten, is een aantrekkelijke maar nog niet bewezen hypothese.

8. Aardenburg in ca. 1560 door Jacob van Deventer

9. Stavoren

Stavoren (in het Fries ook Starumgenoemd) is zo'n 300 jaar voor Christus ontstaan langs een waterloop. In de 11e eeuw verkreeg Stavoren van de Brunonenstadsrechten, die tussen 1058 en 1068 door graaf Egbert de eerste met toestemming van keizer Hendrik V zijn verleend. Stavoren was destijds een belangrijke handelsstad.

De grootschippers en kooplieden onderhielden belangrijke handelsrelaties met de landen rond de Oostzee. In 1285 werd Stavoren lid van de Hanze. De schippers uit Stavoren genoten bij passage van de Sont een oud voorrecht; bij de tolheffing werd hen voorrang verleend wat een flinke tijdwinst opleverde.

9. Historische kaart en stadsgezicht van Stavoren uit 1664

10. Hulst

Hulst profileert zich als de "meest Vlaamse stad" van Nederland. Vooral de Bourgondische levensstijl van de stad Hulst trekt veel Belgische toeristen. Het oorspronkelijke dialect van Hulst en de omliggende (katholieke) dorpen wijkt sterk af van de overige Zeeuwse dialecten en vertoont een sterke continuïteit met de dialecten in het noorden van het Waasland (België, provincie Oost-Vlaanderen). Hulst ligt ca. 30 km van Antwerpen. Hulst is er trots op genoemd te worden in het middeleeuwse  Van den vos Reynaerde. Het feit wordt gememoreerd met een standbeeld voor Reynaert.

10. Monument van Reynaert de Vos in Hulst

Relevant: De 10 oudste steden van de wereld Bron: Wikipedia Afbeeldingen: Wikipedia en het Rijksmuseum

-

Registreer als GalerieKunsthandelaarKunstenaar of Artlover. Word lid van onze community en ervaar de onbeperkte mogelijkheden van Online Gallery!

Registreer