10 Beste levende kunstenaars
We bereiken alweer bijna het einde van 2015. Een jaar wat ons veel goeds bracht op het gebied van kunst en cultuur. Als terugblik op het afgelopen jaar hebben we de 10 beste levende kunstenaars van 2015 op een rijtje gezet.
Ai Weiwei
Dit jaar was het einde van een lange strijd voor Ai Weiwei. Op 22 juli kreeg de kunstenaar na vier jaar zijn paspoort terug van de Chinese autoriteiten. Deze hadden zij in hun bezit, sinds Ai Weiwei in 2011 vanuit Peking naar Hong Kong wilde gaan. Ai is activist, architect, curator, filmmaker en China’s bekendste kunstenaar. In zijn conceptuele werken brengt hij zaken van culturele waarde of politieke ideologie aan het licht. Hierbij werpt hij een kritische blik op het Chinese regime.
Hij maakt daarbij vaak gebruik van social media als uitingsvorm. Na de ontvangst van zijn paspoort vertrok hij vrijwel meteen naar Berlijn, waar al velen jaren zijn studio op hem stond te wachten. Evenals een uitnodiging om zich bij de Universität der Künste te voegen, waar hij momenteel gastprofessor is. Een van zijn bekendste werken Sunflower Seeds (2010) bestaat uit 100 miljoen porceleinen zonnebloemzaden die met de hand beschilderd zijn door 1,600 Chinese ambachtslieden. Dit kunstwerk verbloemd de massaconsumptie wat ervoor zorgt dat de indivualiteit verdwijnt. Ook hielp hij mee aan het design van het stadium voor de Olympische spelen in Peking in 2008 en cureerde hij verscheidene museumexposities wereldwijd.
Ai Weiwei - Sunflower Seeds (2010)
Ai Weiwei - Grapes (2010)
Ai Weiwei - Han Jar Overpainted with Coca-Cola Logo (1995)
Jeff Koons
Jong en oud weten meteen over wie je het hebt, zodra ze de naam van de meest dure (nog levende) Amerikaanse artiest horen. Jeff Koons’ werk wordt beschouwd als postmodern of voor velen simpelweg als ‘’überkitsch’’. De ouderen onder ons zullen hem wellicht kennen om zijn werk uit de jaren ’80. Hij deed toen naamsbekendheid op met zijn serie kitscherige beeldjes ‘’Banality’’. Eén van de bekendste beeldjes is Michael Jackson in gezelschap met zijn tamme aap Bubbles, geheel in goud.
De jongeren onder ons zullen hem eerder kennen om zijn gigantische opgeblazen poedels. Koons weet banale objecten te transformeren in hoogwaardige kunst door schilderijen en sculpturen vorm te geven vanuit historische kunststijlen of technieken. ‘’Omdat ik altijd heb gehouden van Surrealisme, Dadaïsme en Pop Art, focus ik mij op deze interesses. Zodra je dit doet worden dingen metafysisch’’. Jeff Koons behaalde al meerdere mijlpalen in zijn leven, zoals zijn oranje ballonhond die vorig jaar werd verkocht voor een recordbedrag van 58,4 miljoen dollar (43,5 miljoen euro).
Jeff Koons - Michael Jackson & Bubbles (1988)
Jeff koons - Balloon Dog (1994 - 2000)
Jeff Koons - Jeff and Ilona made in Heaven (1990)
Yayoi Kusama
Op 86-jarige leeftijd is de rood-harige Japanse kunstenares Yayoi Kusama nog wonderbaarlijk goed ter been. Niet alleen lichamelijk lijkt ze nog tip top in orde, ook aan haar stroom van ideëen lijkt niks mis te zijn. Afgelopen zomer opende zij ‘’Obliteration Room’’ in David Zwirner galeries in onder andere New York en Australië. Als bezoeker betrad je een spierwitte huiselijke woonkamersetting die pijn aan je ogen deed. Je kreeg vervolgens de eer om met een stickervelletje de klinische uitstraling te doorbreken.
Door naar eigen smaak de stickers op objecten in de ruimte te plakken. Op 10-jarige leeftijd maakte zij al ieder object in haar omgeving onveilig door ze te voorzien van gekleurde stippen. Dit deed zij om haar hallicunaties te visualiseren die ze kreeg door een mentale ziekte. Later gebruikte ze deze methode als kunstvorm en voorzag ze verscheidene voorwerpen en ruimtes van stippen. Dit proces noemde ze ‘obliteration’, wat het compleet vernietigen van elke tracering van iets betekent. Ondanks de leeftijd kende Kusama dit jaar zelfs nog ‘eerste ervaringen’, waaronder haar eerste grote tentoonstelling in Louisiana Museum of Modern Art in Scandinavië en haar eerste solo show in Garage Museum of Contemporary Art in Rusland.
Yayoi Kusama - Self – Portrait (2009)
Yayoi Kusama - Obliteration Room (2015)
Yayoi Kusama - Pumpkin Sculpture (1998)
Damien Hirst
Damien Hirst mag zich sinds dit jaar behalve kunstenaar ook museumeigenaar noemen. Hij opende in oktober zijn Newport Street Gallery in Londen. Het lichtbruine gebouw heeft, net zoals de inhoud, een sobere uitstraling en werd ontworpen door architecten Caruso St John. Echter gaat Hirst door de grote interesse in het museum er economisch flink op vooruit.
Hij had een paar baggere economische jaren achter de rug door de economische crisis en negatieve kritiek op zijn show in London’s White Cube in 2012. Door zijn nieuwe aanwinst is Hirst weer helemaal in zijn nopjes. Want in 1988 cureerde hij een groepsexpositie genaamd ‘Freeze’. Een expositie die zorgde voor het begin van een glansrijke carièrre als kunstenaar voor zowel studiegenoten als Hirst zelf. Sinds toen is Hirst een van de meest invloedrijke artiesten van zijn generatie te noemen. Hij brak door met de werken The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living (1991); een haai in formaldehyde, Mother and Child Divided (1993); een installatie bestaande uit een gehalveerde koe en kalf en For the Love of God (2007); een mensenschedel beplakt met 8,601 diamanten. Buiten sculpturen en installaties is hij ook bekend om zijn platte werken zoals ‘’Spot paintings’’ en ‘’Butterfly paintings’’.
Damien Hirst - The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living (1991)
Damien Hirst - Mother and Child Divided (1993)
Damien Hirst - For the Love of God (2007)
Yoko Ono
In december 1969 lanceerden Yoko Ono en John Lennon een wereldwijde campagne met de boodschap ‘’WAR IS OVER, if you want it’’. Sinds de dood van haar man in 1980 bleef zij altijd strijden voor vrede door acties te voeren. Ono was een grensverleggende kunstenares binnen de underground art scene in de jaren ’60 in New York. Vooral bekend om haar experimentele kunst, muziek, films en strijd voor feminisme. In december dit jaar blies Ono nieuw leven in de campagne met behulp van social media.
Ze organiseerde een actie waarbij duizenden mensen een gigantisch peace-teken in Central Park vormden. Ook inspireerde zij veel mensen met haar kunst wat tentoongesteld werd in MoMA. ‘’Als een pionier in conceptuele, sociale en performance kunst is zij een van de meest innovatieve en doorbrekende artiesten van deze tijd’’ aldus Klaus Biesenbach, directeur van MoMA. Een van haar bekendste kunstwerken was de performance Cut Piece (1964) wat voor het eerst werd opgevoerd in Tokio. Terwijl ze knielde op de vloer van een podium werd ze beetje bij beetje gestript door deelnemers uit het publiek. Een ander werk was Smoke Painting (1961): een canvas wat verbrand mocht worden door de kijkers. Momenteel loopt de expositie ‘’The Riverbed” in Andrea Rosen Gallery en Galerie Lelong in New York. Ze wil hierin het publiek een meditatie laten ervaren. Door bezoekers te laten zitten en na te laten denken over begrippen als ‘’onthouden’’ en ‘’wensen’’. De uiteindelijke gedachtes en acties maken onderdeel uit van de installatie.
Yoko Ono en John Lennon - War is over (1969)
Yoko Ono - Cut Piece (1964)
Yoko Ono - Peace (2015)
Theaster Gates
Het werk van Theaster Gates focust zich op racisme en armoede in Amerika. Met als doel klassenstrijd, bevolkingsgroei en bevolkingsactivisme in achterstandswijken te verhelpen en veranderingen teweeg te brengen. Zijn grote sculpturen zijn vaak opgebouwd uit hergebruikt materiaal wat gevonden is in achterstandswijken. Het wordt door velen als ’s werelds meest vooruitstrevende werk beoordeeld. Op de Biënnale in Venetië stond dit jaar een installatie ter grootte van een woonkamer, genaamd Martyr Construction (2015).
Hij blies door deze installatie nieuw leven in oude tegels, standbeelden en een klok die afkomstig waren uit een afgebroken kerk uit Chicago. Tevens opende hij dit jaar het Stony Island Arts Bank. Een kunstcentrum ter grootte van 1,500 m2 wat gebaseerd is op een nonprofit instelling. Gates is een van de weinige kunstenaars die op een innovatieve manier succes weet te boeken met zijn inzet voor sociale afspecten binnen de samenleving.
Theaster Gates - Martyr Construction (2015)
Theaster Gates - Painting Black People (2012)
Theaster gates - Tiki teak (2014)
Frank Stella
In de late jaren ’50 was Stella een van de eerste schilders die de overstap maakte van abstract expressionisme naar de hoekige composities en kleurvlakken van het minimalisme. Zijn canvassen, geïnspireerd door architectuur en opgezet met muurverf, werden heilig verklaard en gezien als voorloper op het minimalisme. In zijn nieuwe grote tentoonstelling zijn ongeveer 100 kunstwerken uit zijn hele carrière te zien.
Van de ‘’Black Paintings’’, die hem voortbewogen door de kunstwereld, tot aan zijn latere werken. Bestaande uit uitbundige mash-ups van geometrische vormen, gebaren en stijlen. Zijn doel was om schilderijen te maken waarvan de beeldkracht onstond vanuit materialiteit, in plaats van symboliek. Zijn beroemde uitspraak ‘’What you see is what you see’’ werd een statement binnen het minimalisme. Buiten Willem de kooning en Frank Stella zijn er wellicht geen andere kunstenaars die net zoals hen zo’n eeuwige invloed op deze kunststroming hebben gehad.
Frank Stella - Black Study (1968)
Frank Stella - Darabjerd I (1967)
Frank Stella - Untitled (1966)
Tania Bruguera
De cubaanse performance en installatie kunstenares zoekt in haar werken de grens op tussen kunst en activisme. Hierbij pleit ze voor vrijheid van meningsuiting. In een van haar bekendste werken liet ze politie op paarden museumgangers bedwingen in de hal van Tate Modern. Vorig jaar had ze een performance in Havana gepland waar individuen hun bezwaren over de communistische Cubaanse regering konden uiten. Echter wekte het voor het eerst de (negatieve) aandacht van de autoriteiten. Vervolgens werd Bruguera aangehouden en werd haar paspoort in beslag genomen om te voorkomen dat het event zou plaatsvinden.
Ondanks dat Bruguera haar werk presenteert als kunst, vindt ze het niet noodzakelijk dat het op die manier overkomt. ‘’Voor mij is het interessantste moment, zodra de kijker niet zeker weet of een kunstwerk wel of geen kunst is’’ aldus Tania Bruguera. Momenteel heeft ze haar paspoort terug en bevindt ze zich in een artist-in-residence op de Amerikaanse kunst. Bruguera’s werk is nog steeds net zo radicaal als dat het was in de jaren ’90 met een van haar eerste werken ‘’What Belongs To Me’’.
Tania bruguera - Tatlins Whisper Number 5 (Tate Modern, 2008)
Tania Bruguera - Displacement (1998-99)
Tania Bruguera - Tatlin's Whisper, #6 (Havana, 2009)
Alex Katz
In de jaren ’50, toen abstract expressionisme in trek was, zette Alex Katz zich af van de moedwillige penseelstreken van Pollock en De Kooning. Dit deed hij met zijn unieke stijl die zich kenmerkte met close-ups van gestileerde portretten en landschappen die samengesteld zijn uit kleurvlakken. Door de grote kleurvlakken krijgen alle schilderijen een vrij platte uitstraling. Hij maakte veel portretten van zijn vrouw en muse, Ada. Ook maakte hij in zijn carrière sculpturen van uitgesneden mensfiguren gemaakt uit hout of aluminium.
Tegenwoordig wordt Katz op 88-jarige leeftijd geprezen als de vader van de hedendaagse figuratieve schilderkunst. Hedendaagse jonge kunstenaars die zich richten op figuratieve schilderkunst, nemen Katz als inspiratiebron. Katz blijft zichzelf vernieuwen doordat hij kijkt naar wat andere opkomende kunstenaars doen. Dit jaar exposeerde de kunstenaar in verschillende musea wereldwijd.
Alex Katz - Ada With Bathing Cap (1965)
Alex Katz - Private Domain (1969)
Alex Katz - Women In Jackets (1996)
Cindy Sherman
Er zijn maar weinig, en vooral vrouwelijke, fotografen die van geluk mogen spreken om net zo’n talent te hebben als Cindy Sherman. In haar carrière als fotograaf speelde ze talloze rollen van fictieve figuren: filmsterren, clowns, slachtoffers. Zij deed het voordat de tijd kwam dat zelf-representatie en zelfportretten maken ‘’cool’’ was. Door haar foto’s ontstonden discussies over de betekenis en rol van ‘identiteit’. Ook laat ze duidelijk de rol van de vrouw in historische en hedendaags perspectief zien.
Vanaf begin af aan nam ze Warhol’s uitspraak, dat iedereen een beroemdheid kon worden, erg letterlijk. In haar serie ‘’Untitled Film Stills’’ hees ze zichzelf in 69 vermommingen van vrouwelijke clichés uit de popcultuur van de 20ste eeuw. Filmstills uit de jaren ’70 zijn hierbij erg herkenbaar. Momenteel is haar werk te zien in de tentoonstelling ‘’No Man’s land’’ in Rubell Family Collection in Miami.
Cindy Sherman - Untitled Film Still #54 (1977)
Cindy Sherman, Untitled Film Still #58 (1980)
Cindy Sherman. 'Untitled #352 (2000)
Tip van de redactie: 10 Beste Nederlandse Hedendaagse Kunstenaars!
