Cookievoorkeuren
InstellingenIk ga akkoord
Helpcenter

Verjaardag Hanne Darboven

29 april - 2016
door Vincent Moleveld
53

Delen

Vandaag, 29 april, zou Hanne Darboven 75 zijn geworden. Het Stedelijk Museum Amsterdam viert dit door ’On Hanne Darboven / 24 Songs’ van Thomas Mohr doorlopend aankomend weekend te tonen.

 

Conceptuele kunst

  Hanne Darboven (1941-2009) was een Duitse conceptuele kunstenaar. Haar werk staat bekend om delicate tekeningen, voortkomend uit mathematische berekeningen. In de jaren 60 verhuist ze naar New York waar ze conceptuele kunstenaars Sol LeWitt en Carl Andre ontmoet. Door deze vriendschap kwam ze in aanraking met conceptuele kunst, wat haar werk beïnvloed heeft.   Bij conceptuele kunst is het idee, of het concept, belangrijker dan het kunstwerk zelf. Esthetiek of materiaal is ondergeschikt. Sol LeWitt wordt vaak gezien als minimalist, maar hij was ook een belangrijke conceptuele kunstenaar. Zijn werk ontstond altijd vanuit een concept, niet vanuit een vorm. Zijn serie van witte sculpturen is zijn bekendste werk, dit zijn open en gesloten witte kubussen. Het werk van LeWitt gaat om een versimpeling van beelden. Met kubussen, lijnen en kleuren maakte hij sculpturen en muurtekeningen.  

8 Part Cube - Sol LeWitt - 1975

8 Part Cube - Sol LeWitt - 1975  

Hanne Darboven - Für Sol Lewitt (Februar 1990) - 1990

Hanne Darboven - Für Sol Lewitt (Februar 1990) - 1990  

Grip op de tijd

  Hanne Darboven wilde met haar werk grip krijgen op de chaotische wereld om haar heen. In haar leven maakte ze vele archieven over uiteenlopende onderwerpen, maar tijd speelde vanaf het begin een grote rol. In haar werk Konstruktionen is de eerste duidelijke omslag naar radicaal conceptueel werk zichtbaar. Dit is een serie tekeningen van lineaire constructies en getallen. De getallen stonden gebruikte ze niet enkel als universele taal, ze gaf er ook de tijd mee aan.

Hanne Darboven Konstruktionen New York, 1966:67 Single sheet, ball-point pen, pencil on paper, impression underneath cardboard 71 x 71 cm

Hanne Darboven - Konstruktionen - New York, 1966-67

Hanne Darboven Konstruktionen, 1968

Hanne Darboven Konstruktionen, 1968   In het werk Ein Jahrhundert (1971–75), visualiseert ze een tijdsduur van honderd jaar door middel van getallen, waarbij elke dag en jaar een combinatie van cijfers is. Gebaseerd op haar eigen calculaties, vertaalde ze kalenders in nieuwe numerieke reeksen en visuele systemen. Ze schreef dagen aan een stuk en beschreef duizenden vellen papier in haar leven. Ze werkte soms meerdere jaren aan één werk. Haar boeken en tekeningen tonen niet alleen een abstracte tijd of kalender, maar ook de daadwerkelijke tijd van de kunstenaars arbeid.

Hanne Darboven - Ein Jahrhundert - 1971

Hanne Darboven - Ein Jahrhundert - 1971 © Hanne Darboven Stiftung Hamburg/ VG Bild-Kunst, Bonn 2016 Foto: Axel Schneider  

Hanne Darboven - Ein Jahrhundert - 1971 (Detail)

Hanne Darboven - Ein Jahrhundert - 1971 (Detail)    

Overweldigende installaties

  In 1978 toonde ze haar eerste installatie op grote schaal. Sindsdien wordt haar werk vaak in grote ruimtes getoond. Haar installatie Kulturgeschichte 1880-1983 bestaat uit 1.589 individueel ingelijste papieren tekeningen. De tekeningen zijn van uniform formaat en hiernaast bevat het werk 19 sculpturen. Het is een overweldigende, encyclopedische installatie die culturele, sociale en historische bronnen bijeenbrengt.   „Ich schreibe, aber ich beschreibe nichts“ was een van haar lijfspreuken. Ze vertaalde teksten van onder andere schrijvers als Heinrich Heine en Jean-Paul Sartre naar patronen in haar werk. Later implementeerde ze foto’s, voorwerpen en afbeeldingen in haar werken, waardoor ze historische verbanden legt. Hiermee werden haar installaties steeds complexer en groter.

Hanne Darboven - Kulturgeschichte 1880-1983 - Dia Center for the Arts, 1996. Foto: Cathy Carver

Hanne Darboven - Kulturgeschichte 1880-1983 - Dia Center for the Arts, 1996. Foto: Cathy Carver

Hanne Darboven - Kulturgeschichte 1880-1983

Hanne Darboven - Kulturgeschichte 1880-1983

Retrospective

  Vorig jaar nog was er een grote overzichtstentoonstelling van Darboven, Zeitgeschichte, in de Bundeskunsthalle in Bonn en het Haus der Kunst in München, beide in Duitsland. De tentoonstelling toonde de esthetische diversiteit en de grote hoeveelheid materialen binnen haar oeuvre. Het focuste zich op haar series en tekeningen, haar minimalistische werken en haar muzikale composities. Hiernaast toonde het ook nieuwer werk uit de laatste jaren van het leven van de kunstenaar. Dit overzicht maakte het enorme oeuvre van Darboven pas echt zichtbaar. De installaties omvatte tekeningen, sculpturen, gevonden voorwerpen, foto's en muziekstukken.  

Hanne Darboven, Quartett ›88‹, 1988. Installation view Haus der Kunst Foto: Maximilian Geuter © Hanne Darboven Stiftung, Hamburg/ VG Bild-Kunst, Bonn 2015

Hanne Darboven, Quartett ›88‹, 1988. Installation view Haus der Kunst Foto: Maximilian Geuter © Hanne Darboven Stiftung, Hamburg/ VG Bild-Kunst, Bonn 2015

Hanne Darboven - Erdkunde I,II,III

Hanne Darboven - Erdkunde I,II,III Foto: Maximilian Geuter © Hanne Darboven Stiftung, Hamburg/ VG Bild-Kunst, Bonn 2015

Mathematische muziek

  Vanaf 1980 begon Darboven ook te componeren. Ze zette haar getallenreeksen om in noten, zo werden deze reeksen vertaald naar muziekstukken. De getallen werden gekoppeld aan een muzieknoot. Dit maakt een interessante mix tussen wiskundige reeksen en klassieke Duitse muziek.   Haar werk 24 Gesänge B-Form, was vorig jaar al te zien in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Duitse kunstenaar Thomas Mohr maakte het videowerk 24 Songs, wat geïnspireerd is door dit werk van Hanne Darboven. Mohr maakt videowerken waarin hij ook gebruik maakt van mathematische systemen. Voor 24 songs heeft hij 2.160 foto’s gemaakt van 24 Gesänge B-Form. De foto’s verschuiven in rastersystemen ritmisch op Darbovens muziek.

Hanne Darboven - 24 Gesänge- B-Form - 1974 @Stedelijk Museum Amsterdam

Hanne Darboven - 24 Gesänge- B-Form - 1974 @Stedelijk Museum Amsterdam   Vanavond staat de Friday Night programmering van het Stedelijk Museum Amsterdam met On Hanne Darboven / 24 Songs in het teken van Hanne Darboven. Deze avond bevat een ART talk en de screening van 24 Songs. Het komende weekend zal 24 Songs doorlopend te zien zijn.